Exosomes là những túi ngoại bào có kích thước nano đóng vai trò như cầu nối giao tiếp giữa tế bào với tế bào.
Mỗi tế bào sẽ tiết ra một loại exosome đặc hiệu của tế bào đó, đồng thời các đặc điểm và chức năng của exosomes cũng phụ thuộc và tế bào mẹ tiết ra chúng. Tổng hợp các kết quả nghiên cứu được công bố ngày 7/5/2020 trên tạp chí Cells cho thấy exosomes có nguồn gốc từ tế bào gốc trung mô (MSC - Exosomes) nổi bật hơn cả với khả năng điều hòa miễn dịch và tái tạo da.
Exosomes được phát hiện từ những năm 1940, nhưng đến tận giữa những năm 2000 chúng mới thực sự thu hút được sự quan tâm của giới khoa học khi phát hiện ra khả năng truyền thông tin liên lạc giữa các tế bào của chúng. Không quá lời khi nói rằng chúng ta đang ở buổi bình minh của kỷ nguyên exosomes.
Khả năng điều hòa miễn dịch và tái tạo da của MSC - Exosomes được thể hiện như thế nào?
Tác dụng chống viêm và điều hòa miễn dịch
Viêm là một cơ chế miễn dịch bẩm sinh để đáp ứng với các tác nhân gây hại cho cơ thế. Nhiều nhà khoa học hiện nay coi viêm là nguyên nhân gốc rễ của hầu hết các bệnh mạn tính như đau tim, đột quỵ, tiểu đường type 2, Alzheimer và thậm chí cả ung thư. Vì vậy, điều hòa phản ứng viêm là một mục tiêu điều trị quan trọng để điều trị các bệnh viêm nhiễm và tự miễn. Tế bào gốc (MSCs) đã được chứng minh có đặc tính ức chế miễn dịch nội tại giúp giảm viêm và đáp ứng miễn dịch.
Với các chức năng sinh học tương tự tế bào mẹ, trị liệu MSC-exosomes được xem như một giải pháp tuyệt vời. Trên thực tế, các chức năng chống viêm và điều hòa miễn dịch của MSC-exosomes đã được báo cáo rộng rãi trong các nghiên cứu bằng cách gây ra sự phân cực và biệt hóa của đại thực bào M2 và Tregs.
Kết quả thử nghiệm lâm sàng cho thấy MSC-exosomes giúp ức chế xơ hóa tim, viêm và cải thiện chức năng tim trong mô hình nhồi máu cơ tim ở chuột…
Chống lão hóa bằng MSC - Exosomes
Kết quả nghiên cứu chỉ ra MSC-exosomes tạo ra các “hiệu ứng” chống lão hóa thông qua các thành phần miRNA, lnRNA và enzyme. Bằng cách gây ra sự tăng sinh và giảm SASP trong các tế bào già giúp tạo ra môi trường hỗ trợ tái tạo và cân bằng nội môi. Việc ứng dụng MSC-exosomes để loại bỏ các tế bào già yếu có thể là một hướng đi thích hợp trong việc tái tạo và trẻ hóa các mô.
Khả năng chữa lành vết thương trên da
Chữa lành vết thương trên da là một quá trình phức tạp để phục hồi vùng da bị thương. Bao gồm bốn giai đoạn: giai đoạn cân bằng nội môi, viêm, tăng sinh và tái tạo.
Nghiên cứu chỉ ra rằng MSC-exosomes điều phối tất cả các giai đoạn của quá trình chữa lành vết thương trên da vì khả năng điều chỉnh quá trình viêm, kích thích sự di chuyển và tăng sinh của các tế bào khác nhau bao gồm tế bào miễn dịch, nguyên bào sợi và tế bào sừng.
Có thể nói MSC-exosomes được ưu ái và ứng dụng điều trị nhiều nhất trong số các nguồn exosomes vì tính an toàn và thừa hưởng những tác dụng vượt trội từ tế bào mẹ. Trị liệu MSC-exosomes mở ra một hướng đi mới trong y học tái tạo – hướng điều trị không tế bào.
Nguồn:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7290908/#B229-cells-09-01157